Periferik Arter Hastalığı
Bacakların Damar Hastalığı Atar Damarların Daralması Veya Tıkanması Olup, En Yaygın Neden Ateroskleroz Yani Damar Sertliğidir. Bacakların Damar Hastalığına Bağlı En Yaygın Şikâyet Yol Yürümekle,
Koşmakla, Merdiven Çıkmakla Baldırlara, Uyluk Çevresindeki Ve Kalçadaki Adalelere Gelen Ve Genellikle Kramp Şeklinde Olan Ağrıdır (Kladikasyo Intermitant). Zamanla Ağrı Artık Istirahatta Bile Ortaya Çıkmaya Başlar. Bir Diğer Önemli Belirti Ise Ayakta Ve Parmaklarda Iyileşmeyen Yaralar Ve Gangrendir.
Bu Belirtileri Bulunduran Hastalarda Nabızlar Alınmaz Ve Doppler, Anjiyografi Gibi Yöntemlerle Tanı Konur. Tedavide Ilaç Tedavisi Ve Tıkalı Damarların Balon Ajiyoplasti/Stent Yöntemi Ile Açılması Veya Bypass Ameliyatları Uygulanır.
Bacakların Damar Hastalığı Ayaklara Ve Bacaklara Giden Atar Damarların Daralması Veya Tıkanması Anlamını Taşır. En Yaygın Neden Ateroskleroz Yani Damar Sertliği Olmakla Beraber, Buerger Hastalığı Ve Atar Damarların Balonlaşıp Tıkanmaları (Tromboze Anevrizmalar) Daha Az Rastlanan Tıkanıklık Nedenleridir. Bacakların Damar Hastalığı Gelişimi Için Başlıca Risk Faktörleri Sigara, Hipertansiyon, Şeker Hastalığı, Kanda Kolesterol Düzeyinin Yüksek Olması, Yaşlılık Ve Hareketsiz Tembel Yaşam Sayılabilir.
Bunların Yanında Bacakların Damar Hastalığı Daha Sık Erkeklerde Görülmektedir. Damar Hastalığına Yaş Ilerledikçe Daha Sık Rastlanır. Bacaklardaki Damar Hastalığı Olan Hastaların %50–60 Inda Ciddi Koroner Hastalığı Ve Şahdamarı (Karotis) Hastalığı Eşlik Eder. Bu Sayılan Hastalıklar Ilerlediklerinde Bacak Damar Hastalığının Önüne Geçer Ve Damar Hastalarındaki En Önemli Ölüm Nedenini Oluşturur.
Bacakların Damar Hastalığının Sonucunda Ayaklara Ve Bacaklara Giden Kan Akımı Tıkanıklıklar Ve Darlıklar Nedeni Ile Azalır. En Yaygın Neden Ateroskleroz Olup, En Sık Uyluktaki Femoral Atar Damar Etkilenir. Olay Aterom Plağı Nedeni Ile Damar Içinde Daralma Ve Bir Süre Sonrada Tıkanma Şeklinde Seyreder. Bu Süreç Zarfında Dar Ya Da Tıkanı Olan Alanın Çevresindeki Küçük Damarların Sayı Ve Çapı Artar Ve Bu Şekilde Tıkanıklığa Bir Çeşit Servis Yolu Hizmeti Verirler. Çoğu Kez Tıkanıklık Bir Ya Da Birkaç Damarda Olmakla Beraber, Hastalık Vücudun Bütün Damarlarını Tutmuştur. Başlangıçta Çoğu Kez Hiç Bir Belirti Vermez.
Genel Olarak 50 Yaş Üzerindeki Erkeklerin % 5–15 Inde Şikâyete Yol Açmayan Damar Hastalığı Bulunur. Bununla Beraber Bu Sessiz Damar Hastalığı Sıklıkla Kalpte Koroner Damar Hastalığı Ve Şah Damar Hastalıklarına Bağlı Ciddi Sorunlar Nedeni Ile Risk Taşır.
Bacakların Damar Hastalığına Bağlı En Yaygın Şikâyet Yol Yürümekle, Koşmakla, Merdiven Çıkmakla Baldırlara, Uyluk Çevresindeki Ve Kalçadaki Adalelere Gelen Ve Genellikle Kramp Şeklinde Olan Ağrıdır (Kladikasyo Intermitant). Yürümekle Gelen Ağrının En Önemli Özelliği Yürüyüş Durdurulduğunda Ağrının 3–5 Dakika Içinde Kendiliğinden Geçmesidir. Ağrı Hemen Her Zaman Her Yürüyüşle Aynı Mesafede Gelir. Ancak Zamanla Bu Mesafe Kısalabilir.
Zamanla Kan Akımı Artık Istirahatta Iken Bile Bacaklara Yeterli Miktarda Gitmediğinde Ağrı Artık Istirahatta Bile Ortaya Çıkmaya Başlar. Çoğu Kez Başlangıç Geceleri Olur. Kişi Gece Uyurken Bacağına Ağrı Gelmesi Sonucunda Uyanır, Kalkıp Dolaşınca Ağrısı Biraz Geçer Ve Tekrar Uyur. Bu Bir Sure Sonra Ağrı Kalıcı Hale Gelip, Artık Gündüzleri De Devam Etmeye Başlar. Hastalar Çoğu Kez Bacaklarını Yatak Kenarından Aşağıya Sarkıttıklarında Daha Rahat Ederler. Bu Durumda Yürüme Ağrısı Çok Daha Kısa Mesafelerde Gelir.
Tanı:
Hastanın Şikâyetlerini Dinleyerek Ve Başta Bacaklardaki Damarların Nabızlarını Muayenesi Olmak Üzere Çeşitli Muayene Yöntemleri Ile Bacaklardaki Atar Damar Hastalığı Tanınabilir. Genellikle Diz Arkasında Ya Da Ayak Bileğinin Iç Bölümündeki Damarların Nabzı Azalmış Ya Da Alınamaz Hale Gelmiştir. Bunun Yanında Başta Kan Kolesterol Ve Lipid Düzeyleri Olmak Üzere, Çeşitli Laboratuar Testleri En Önemli Damar Hastalığı Nedeni Olan Damar Sertliğini (Ateroskleroz) Araştırmada Yardımcıdır.
Tedavi:
Erken Dönemde Belirlenen Bacak Damarlarının Hastalıkları Egzersiz Ile Daha Aktif Bir Yaşam, Kilo Verme, Varsa Şeker Hastalığının Ve Hipertansiyonun Tedavisi, Yüksek Kolesterol Ve Lipit Düzeyinin Düşürülmesi Ile Tedaviye Başlanabilir.
Tedavinin En Önemli Basamağını Hayat Tarzındaki Bazı Değişiklikler Oluşturur. Bunların En Önemlileri Sigaranın Bırakılması, Kilo Verme, Gıdada Ve Yeme Tarzındaki Değişiklikler, Egzersizdir. Bu Değişiklikler Hastalık Belirlenir Belirlenmez Başlanır Ve Hayat Boyu Devam Edilir. Bu Değişikliklerin Olumlu Etkileri En Az 6 Ay Sonra Hissedilir. Sigaranın Bırakılması Ve Sigara Içilen Ortamlarda
Bulunulmaması (Pasif Içicilik) En Önemli Değişiklikler Olup Diğer Tedavi Yöntemlerinin Etkili Olabilmesi Için Mutlaka Gereklidir. Sigaraya Devam Ediyorken Yapılan Diğer Tedavilerin Pek Bir Etkisi Olmayacaktır. Pasif Ve Hareketsiz Hayattan Daha Aktif Ve Düzenli Egzersiz Yalpan Bir Hayata Geçiş Damar Hastalıklarının Tedavisinde Özem Taşır. Hafta Üç Ya Da Beş Günde Birer Saatlik Yürüyüş Egzersizi Oldukça Yaralıdır. Ancak Yürüyüşlerin Bir Uzman Nezaretinde Yapılması Çok Daha Etkili Ve Güvenirdir. Egzersizin Etkisi 1–2 Ay Içinde Görülmeye Başlar Ve Kesildiğinde Hastaların Önemli Bir Bölümünde Kanda Kolesterol Ve Lipid Düzeyleri Yükselmiş Bulunur. Bunu Normale Yaklaştırmak Için Özellikle Sature Yağ Içeren Gıdalar Azaltılmalıdır. Ancak Diyetteki Düzenlemelere
Ek Olarak Ilaç Tedavisi Hemen Daima Gerekir. Bu Amaçla Kullanılan Ilaçların Bazılar Kolesterolü Düşürücü Etkilerinin Dışında Damar Hastalıklarının Ilerlemesini Ve Kötüleşmesini De Azaltıcı Etkileri Olduğu Bilinmektedir.
Bu Tedaviye Ek Olarak Kan Pulcuklarının Yapışkanlığını Azaltan Ya Da Halk Arasındaki Ifade Ile Kanın Sulandırılması Olan Aspirin Veya Benzeri Grup Ilaçlarda Verilmektedir. Başlangıç Halinde Damar Hastalıklarının Bu Tip Bir Tedavi Ile Kontrolü Mümkündür Ve Yürüme Ağrısı Olan Hastaların %75 I Sadece Böyle Bir Tedavi Ile Büyük Oranda Rahat Edebilirler. Bu Tedavi Hem Bacak Damar Hastalıklarının Hem De Kalp Ya Da Beyin Damarlarına Bağlı Kötü Olayların Gelişmesinin Engellenmesinde Önemlidir.
Bacakların Damar Hastalığı Atar Damarların Daralması Veya Tıkanması Olup, En Yaygın Neden Ateroskleroz Yani Damar Sertliğidir. Bacakların Damar Hastalığına Bağlı En Yaygın Şikâyet Yol Yürümekle,
Koşmakla, Merdiven Çıkmakla Baldırlara, Uyluk Çevresindeki Ve Kalçadaki Adalelere Gelen Ve Genellikle Kramp Şeklinde Olan Ağrıdır (Kladikasyo Intermitant). Zamanla Ağrı Artık Istirahatta Bile Ortaya Çıkmaya Başlar. Bir Diğer Önemli Belirti Ise Ayakta Ve Parmaklarda Iyileşmeyen Yaralar Ve Gangrendir.
Bu Belirtileri Bulunduran Hastalarda Nabızlar Alınmaz Ve Doppler, Anjiyografi Gibi Yöntemlerle Tanı Konur. Tedavide Ilaç Tedavisi Ve Tıkalı Damarların Balon Ajiyoplasti/Stent Yöntemi Ile Açılması Veya Bypass Ameliyatları Uygulanır.
Bacakların Damar Hastalığı Ayaklara Ve Bacaklara Giden Atar Damarların Daralması Veya Tıkanması Anlamını Taşır. En Yaygın Neden Ateroskleroz Yani Damar Sertliği Olmakla Beraber, Buerger Hastalığı Ve Atar Damarların Balonlaşıp Tıkanmaları (Tromboze Anevrizmalar) Daha Az Rastlanan Tıkanıklık Nedenleridir. Bacakların Damar Hastalığı Gelişimi Için Başlıca Risk Faktörleri Sigara, Hipertansiyon, Şeker Hastalığı, Kanda Kolesterol Düzeyinin Yüksek Olması, Yaşlılık Ve Hareketsiz Tembel Yaşam Sayılabilir.
Bunların Yanında Bacakların Damar Hastalığı Daha Sık Erkeklerde Görülmektedir. Damar Hastalığına Yaş Ilerledikçe Daha Sık Rastlanır. Bacaklardaki Damar Hastalığı Olan Hastaların %50–60 Inda Ciddi Koroner Hastalığı Ve Şahdamarı (Karotis) Hastalığı Eşlik Eder. Bu Sayılan Hastalıklar Ilerlediklerinde Bacak Damar Hastalığının Önüne Geçer Ve Damar Hastalarındaki En Önemli Ölüm Nedenini Oluşturur.
Bacakların Damar Hastalığının Sonucunda Ayaklara Ve Bacaklara Giden Kan Akımı Tıkanıklıklar Ve Darlıklar Nedeni Ile Azalır. En Yaygın Neden Ateroskleroz Olup, En Sık Uyluktaki Femoral Atar Damar Etkilenir. Olay Aterom Plağı Nedeni Ile Damar Içinde Daralma Ve Bir Süre Sonrada Tıkanma Şeklinde Seyreder. Bu Süreç Zarfında Dar Ya Da Tıkanı Olan Alanın Çevresindeki Küçük Damarların Sayı Ve Çapı Artar Ve Bu Şekilde Tıkanıklığa Bir Çeşit Servis Yolu Hizmeti Verirler. Çoğu Kez Tıkanıklık Bir Ya Da Birkaç Damarda Olmakla Beraber, Hastalık Vücudun Bütün Damarlarını Tutmuştur. Başlangıçta Çoğu Kez Hiç Bir Belirti Vermez.
Genel Olarak 50 Yaş Üzerindeki Erkeklerin % 5–15 Inde Şikâyete Yol Açmayan Damar Hastalığı Bulunur. Bununla Beraber Bu Sessiz Damar Hastalığı Sıklıkla Kalpte Koroner Damar Hastalığı Ve Şah Damar Hastalıklarına Bağlı Ciddi Sorunlar Nedeni Ile Risk Taşır.
Bacakların Damar Hastalığına Bağlı En Yaygın Şikâyet Yol Yürümekle, Koşmakla, Merdiven Çıkmakla Baldırlara, Uyluk Çevresindeki Ve Kalçadaki Adalelere Gelen Ve Genellikle Kramp Şeklinde Olan Ağrıdır (Kladikasyo Intermitant). Yürümekle Gelen Ağrının En Önemli Özelliği Yürüyüş Durdurulduğunda Ağrının 3–5 Dakika Içinde Kendiliğinden Geçmesidir. Ağrı Hemen Her Zaman Her Yürüyüşle Aynı Mesafede Gelir. Ancak Zamanla Bu Mesafe Kısalabilir.
Zamanla Kan Akımı Artık Istirahatta Iken Bile Bacaklara Yeterli Miktarda Gitmediğinde Ağrı Artık Istirahatta Bile Ortaya Çıkmaya Başlar. Çoğu Kez Başlangıç Geceleri Olur. Kişi Gece Uyurken Bacağına Ağrı Gelmesi Sonucunda Uyanır, Kalkıp Dolaşınca Ağrısı Biraz Geçer Ve Tekrar Uyur. Bu Bir Sure Sonra Ağrı Kalıcı Hale Gelip, Artık Gündüzleri De Devam Etmeye Başlar. Hastalar Çoğu Kez Bacaklarını Yatak Kenarından Aşağıya Sarkıttıklarında Daha Rahat Ederler. Bu Durumda Yürüme Ağrısı Çok Daha Kısa Mesafelerde Gelir.
Tanı:
Hastanın Şikâyetlerini Dinleyerek Ve Başta Bacaklardaki Damarların Nabızlarını Muayenesi Olmak Üzere Çeşitli Muayene Yöntemleri Ile Bacaklardaki Atar Damar Hastalığı Tanınabilir. Genellikle Diz Arkasında Ya Da Ayak Bileğinin Iç Bölümündeki Damarların Nabzı Azalmış Ya Da Alınamaz Hale Gelmiştir. Bunun Yanında Başta Kan Kolesterol Ve Lipid Düzeyleri Olmak Üzere, Çeşitli Laboratuar Testleri En Önemli Damar Hastalığı Nedeni Olan Damar Sertliğini (Ateroskleroz) Araştırmada Yardımcıdır.
Tedavi:
Erken Dönemde Belirlenen Bacak Damarlarının Hastalıkları Egzersiz Ile Daha Aktif Bir Yaşam, Kilo Verme, Varsa Şeker Hastalığının Ve Hipertansiyonun Tedavisi, Yüksek Kolesterol Ve Lipit Düzeyinin Düşürülmesi Ile Tedaviye Başlanabilir.
Tedavinin En Önemli Basamağını Hayat Tarzındaki Bazı Değişiklikler Oluşturur. Bunların En Önemlileri Sigaranın Bırakılması, Kilo Verme, Gıdada Ve Yeme Tarzındaki Değişiklikler, Egzersizdir. Bu Değişiklikler Hastalık Belirlenir Belirlenmez Başlanır Ve Hayat Boyu Devam Edilir. Bu Değişikliklerin Olumlu Etkileri En Az 6 Ay Sonra Hissedilir. Sigaranın Bırakılması Ve Sigara Içilen Ortamlarda
Bulunulmaması (Pasif Içicilik) En Önemli Değişiklikler Olup Diğer Tedavi Yöntemlerinin Etkili Olabilmesi Için Mutlaka Gereklidir. Sigaraya Devam Ediyorken Yapılan Diğer Tedavilerin Pek Bir Etkisi Olmayacaktır. Pasif Ve Hareketsiz Hayattan Daha Aktif Ve Düzenli Egzersiz Yalpan Bir Hayata Geçiş Damar Hastalıklarının Tedavisinde Özem Taşır. Hafta Üç Ya Da Beş Günde Birer Saatlik Yürüyüş Egzersizi Oldukça Yaralıdır. Ancak Yürüyüşlerin Bir Uzman Nezaretinde Yapılması Çok Daha Etkili Ve Güvenirdir. Egzersizin Etkisi 1–2 Ay Içinde Görülmeye Başlar Ve Kesildiğinde Hastaların Önemli Bir Bölümünde Kanda Kolesterol Ve Lipid Düzeyleri Yükselmiş Bulunur. Bunu Normale Yaklaştırmak Için Özellikle Sature Yağ Içeren Gıdalar Azaltılmalıdır. Ancak Diyetteki Düzenlemelere
Ek Olarak Ilaç Tedavisi Hemen Daima Gerekir. Bu Amaçla Kullanılan Ilaçların Bazılar Kolesterolü Düşürücü Etkilerinin Dışında Damar Hastalıklarının Ilerlemesini Ve Kötüleşmesini De Azaltıcı Etkileri Olduğu Bilinmektedir.
Bu Tedaviye Ek Olarak Kan Pulcuklarının Yapışkanlığını Azaltan Ya Da Halk Arasındaki Ifade Ile Kanın Sulandırılması Olan Aspirin Veya Benzeri Grup Ilaçlarda Verilmektedir. Başlangıç Halinde Damar Hastalıklarının Bu Tip Bir Tedavi Ile Kontrolü Mümkündür Ve Yürüme Ağrısı Olan Hastaların %75 I Sadece Böyle Bir Tedavi Ile Büyük Oranda Rahat Edebilirler. Bu Tedavi Hem Bacak Damar Hastalıklarının Hem De Kalp Ya Da Beyin Damarlarına Bağlı Kötü Olayların Gelişmesinin Engellenmesinde Önemlidir.